ནང་དོན་གནད་བསྡུས།
དཔྱད་རྩོམ་འདིར༢༠༠༦ལོར་གསར་རྙེད་བྱུང་བའི༼གནག་རབས༽ཞེས་པའི་བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་གི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་དཔྱད་པ་བཏང་ཡོད་ཅིང་། དེར་ཡིག་རྙིང་རང་སྟེང་གི་ཁྱད་ཆོས་དེ་རྣམ་པ་དྲུག་ཙམ་ནས་དཔྱད་པ་དང་། ཡིག་རྙིང་འདི་དང་ཏུན་ཧོང་གནའ་ཡིག་གི་མཐུན་པའི་ཆ་དང་། ཡིག་རྙིང་གི་ཁྱད་ཆོས་གཞན་དག དེ་མིན་བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་བྱུང་བའི་ཐ་སྙད་ཁ་ཤས་ལ་འགྲེལ་བཤད་དང་དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་བོན་གྱི་ཤེས་རིག་སྐོར་སོགས་ལ་དཔྱད་པ་བཏང་ཡོད་དོ།
བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ།གནག་རབས།བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས།གླུད།
ཀླད་ཀྱི་གཏམ།
ཡི་གེ་ནི་མི་རིགས་ཤིག་འཚོ་གནས་བྱེད་པའི་གཞི་རྐང་ཡིན་ཞིང་། མི་རིགས་དེའི་རིག་གནས་སམ་ལོ་རྒྱུས་ལ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་བསྟུན་ནས་སྐད་དང་ཡི་གེ་ལའང་འཕེལ་རྒྱས་རབ་དང་རིམ་པ་བྱུང་བཞིན་ཡོད། བོད་མི་རིགས་ལ་མཚོན་ནའང་ནང་ཆོས་བོད་དུ་མ་དར་སྔོན་ནས་བོད་ལ་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོད་པ་མ་ཟད། གདོད་མའི་བོན་ཆོས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན་ནས་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན།
དེ་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཆོས་ཉིད་ཅིག་གིས་བོད་རང་ས་ནས་སྐྱེས་པའི་བོན་ཆོས་ལ་བགེགས་གང་མང་ཞིག་ཐེབས་ཏེ་ཐེངས་གཉིས་སུ་བསྣུབས་པ་མ་ཟད། བོན་གྱི་ཆོས་དཔེ་མང་པོ་བྲག་ཐེམ་དང་ས་འོག་ཏུ་གཏེར་དུ་སྦས་ཏེ་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ངོ་མ་དེ་ས་འོག་ཏུ་དུས་ཡུན་རིང་པོར་སྦས་པ་སོགས་ཀྱི་རྡུང་རྡེག་གང་མང་ཐེབས་པས་བོན་གྱི་རིག་གནས་ལ་ད་བར་དུ་དམའ་འབེབས་དང་མཐོང་ཆུང་གི་སྐྱོ་གར་མཚམས་མ་ཆད་པར་བྱུང་། ཡིན་ཡང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འགྲོ་ཕྱོགས་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་བསམ་བློའམ་ཤེས་རིག་འཕེལ་རྒྱས་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས། ཞིབ་འཇུག་གི་ལས་དོན་ལ་འབྲས་བུ་བླ་མེད་བྱུང་བ་བརྒྱུད༼གནག་རབས༽ལྟ་བུའི་བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་འདི་ལྟ་བུ་མང་པོ་ཞིག་གནའི་མཆོད་རྟེན་ཞིག་གི་ཁོག་ནས་རྙེད་ཅིང་། དེར་སྲུང་སྐྱོབ་གང་ལེགས་བྱས་པས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སྤྱིའི་ཞིབ་འཇུག་ལ་རིན་ཐང་མི་དམན་པ་ཞིག་བཞག་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྐབས་དེའི་བོན་གྱི་རིག་གནས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་བསམ་བློའི་སྐོར་གསལ་བོར་རྟོགས་ཐུབ། འདིར་ཡིག་རྙིང་འདིའི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་རང་ནུས་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ཙམ་གཏོང་ཁུལ་བྱེད་དོ།དང་པོ། ཡིག་རྙིང་གི་སྤྱི་ཁོག་ངོ་སྤྲོད།
༼གནག་རབས༽ཞེས་པའི་ཡིག་རྙིང་འདི་ནི་སྤྱི་ལོ༢༠༠༦ལོའི་དབྱར་དུས་ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་མཚོ་སྨད་རྫོང་གཏམ་ཤུལ་ཁུལ་གྱི་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་ཚོས་དགའ་ཐང་འབུམ་པ་ཆེ་མཆོད་རྟེན་ཉམས་གསོ་ཞུ་སྐབས་མཆོད་རྟེན་ཞིག་རལ་དུ་སོང་བ་དེའི་ནང་ནས་རྙེད་ཅིང་། དེ་ནི་སྤུ་རྒྱལ་བཙན་པོའི་དུས་སུ་གཏོགས་པའི་རྩ་ཆེའི་དཔེ་རྙིང་ཁག་བཞི་ཙམ་གདམ་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་དེང་སྐབས་ཞིབ་འཇུག་པ་རྣམས་ལ་འབུལ་བའི་ཞིབ་འཇུག་གི་ནོར་བུ་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་ཡིན།
ཡིག་རྙིང་དེ་ནི་ཤོག་བུ་དཀྱུས་མའི་ཐོག་བྲིས་པའི་གཟུངས་རྟེན་ཡིན་འདུག་ཅིང་། མཆོད་རྟེན་དེའི་ནང་ནས་རྙེད་པའི་ཡིག་རྙིང་དེ་དག་གི་ནང་དོན་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་དང་། གཟུངས་སྔགས་ལ་སོགས་པའི་ཡིག་ཆར་སྣང་ཞིང་། གཞན་ཡང་མཐིང་ཤོག་ཐོག་ཏུ་བྲིས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པའི་གསེར་བྲིས་ཚལ་ཡང་ཐར་ཐོར་དུ་མཆིས། ཡིན་ཡང་དེ་དག་གི་ཁྲོད་དུ་བོན་དཔེ་ཉུང་ཤས་ཤིག་དང་གནའ་བོའི་སྨན་དཔྱད་ཀྱི་ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་ཡོད། ཞེས་པའི་ཡིག་རྙིང་འདིའི་ནང་གཙོ་བོར་གནའ་དུས་སུ་བོད་མིས་ཡར་གནམ་གྱི་ལྷ་མཆོད་པ་དང་། མར་སའི་འདྲེ་རྡུང་བ། གཤིན་གྱི་དྲི་འདུལ་བ། གསོན་གྱི་རིམ་གྲོ་བྱེད་པ། འདུལ་ངན་པ་བཟང་པོར་འཆོས་པ། དགྲ་བགེགས་རྐྱེན་ངན་བར་ཆད་ཐན་ལྟས་དང་གདོན་གྱི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཟློག་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཅི་རིགས་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནི་གཏོ་གླུད་མདོས་ལྟར་ཡར་ལྷར་དམར་བའི་མཆོད་པ་འབུལ་ནས་དགྲ་བོ་ལས་རྒྱལ་བའི་སྨོན་པ་བྱེད།
ཡིག་རྙིང་འདིར་ཡང་ཟི་མ་རྒོང་དགུ་ཞེས་པ་གཟུགས་སྲོག་ཆགས་དང་གཅན་གཟན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆ་བྱས་ཏེ་ཡར་གནམ་གྱི་ལྷར་མཆོད་པ་དང་མར་བདུད་སྲིན་ལྟས་ངན་ལ་སོགས་ཀྱི་མ་རུངས་བ་རྣམས་བཏུལ་བའི་དགྲ་བགེགས་གནོད་པ་ཟློག་ཐབས་ཀྱི་ཆོ་གའི་རབས་ཏེ། དེ་ནི་གཏམ་རྒྱུད་དམ་སྒྲུང་གི་རྣམ་པའི་ཆ་ནས་བཤད་པ་ཡིན་པས་སོ།། མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་ལགས་ཀྱིས་བོན་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཆོ་ག་སྤེལ་སྐབས། གཏམ་རྒྱུད་ ཀྱི་ཆ་རྣམས་ལ་རབས་ཞེས་ཟེར་བ་ཡིན། རབས་ཞེས་པ་བརྗོད་སྐབས། ཆོ་ག་སྤེལ་མཁན་དེས་ གཏམ་རྒྱུད་ནང་གི་ལྷ་གཙོ་བོ་དེའམ་ཡང་ན་གཏམ་རྒྱུད་ནང་གི་ལྷ་རིགས་ག་གེ་མོ་ཞིག་རང་ཉིད་ཀྱི་བློར་སྒོམ་པ་ཡིན། ཆོ་ག་དང་འབྲེལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་བརྗོད་པའི་སྐབས་སུ‘གཏོ’ཞེས་པའི་མིང་ཚིག་དེ་རྟག་པར་ཐོན་པ་ཡིན།‘གཏོ’ཞེས་པའི་ཚིག་གི་ཐོག་མའི་གོ་དོན་ནི‘ན་གསོ’ཞེས་ནད་ཅིག་གི་གཉེན་པོ་ཡིན་པར་གོ་ལ། དེས་སྐྱེ་བོ་ནད་ཅན་པའི་ལུས་ཐོག་ཏུ་འཁྱུད་པའི་གདོན་ནམ་བགེགས་ཞེས་པའི་གནོད་བྱེད་དག་ཚར་བཅད་ནས་ནད་པའི་སྲོག་སྐྱོབ་པ་ཡིན། ཞེས་པ་ལྟར༼གནག་རབས༽སུའང་སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པའི་གདོན་རིགས་ལ་ཆད་པས་ཟློག་པར་བྱེད་པའི་གཏམ་རྒྱུད་བརྗོད་ཡོད། གཏོའམ་གླུད་ཀྱི་ཆོ་ག་འདི་ནི་དེང་གི་བོན་མང་ཁྲོད་དུའང་རྒྱུན་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་དེ། མི་ཞིག་ལ་གང་ཡིན་མི་ཤེས་པའི་ནད་སོགས་བྱུང་ན་དེར་གདོན་ཞུགས་སོང་ཟེར་ནས་གཏོའི་ཆོ་ག་སྤེལ་བ་དང་། ཁྱིམ་ཚང་གང་གིས་ལོ་རེར་གདོན་དང་འདྲེ་སྲིན་འགོང་བོ་སོགས་ཟློག་པའི་བཅའ་བ་རིམ་ གྲོ་བསྒྲུབ་པའི་སྲོལ་ཡོད་ཅིང་། ཁྱིམ་དུ་སྔགས་པ་དང་དཔོན་རྒན་གདན་འདྲེན་བྱས་ནས་གཏོ་ཡས་གླུད་ཀྱི་ཟན་བཟོས་ཏེ་མ་རུངས་པ་དག་ཟློག་པར་བྱེད་དོ།གཉིས་པ། ཡིག་རྙིང་རང་སྟེང་གི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས།
དེ་ཡང་བརྡ་རྙིང་ཡིག་ཆ་ནི་བོད་རྒྱལ་ཁྲི་རལ་བ་ཅན་གྱི་སྐུ་རིང་ལ་བོད་ཡིག་བསྒྱུར་བཅོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཛད་དེ་མིང་བརྡ་ཐ་སྙད་མང་པོ་གཅིག་གྱུར་དང་སྔ་འགྱུར་ཐམས་ཅད་དག་པར་བྱས་ཤིང་སྐད་གསར་བཅད་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ། གནའི་བརྡ་གོ་དཀའ་བ་རྣམས་དོར་ནས་གོ་སླ་འདོན་བདེར་བཏང་བའི་ཡར་སྔོན་གྱི་ཡིག་ཆར་གོ་དགོས། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆུ་རྒྱུན་རིང་མོའི་ཁྲོད་བཀས་བཅད་ཐེངས་གསུམ་ལས་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་དང་སྐད་ལ་བསྲེགས་བཅད་བརྡར་གསུམ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་མི་དམན་པ་ཞིག་ཐོབ་ཡོད་ཅིང་། རིམ་བཞིན་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་མ་ལག་ཁྲོད་ཆེས་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་གྲུབ་ཆ་ཞིག་ཏུ་གྲུབ་ཡོད། དེ་བས་བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་འདིའི་མགོ་མཇུག་བར་གསུམ་གང་དུ་བལྟས་ཀྱང་བཀས་བཅད་ཐེངས་དང་པོ་བྱས་རྗེས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་དེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ཡི་གེའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ཚིག་སྦྱོར་སྡེབ་སྟངས་སོགས་གང་གི་ཆ་ནས་བལྟས་ཀྱང་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད། འདིར་ཡིག་རྙིང་འདིའི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ཆར་ཕྲད་དང་རྣམ་དབྱེའི་སྦྱོར་སྟངས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཙམ་ལ་དཔྱད་ན།གཅིག གི་གུ་ཕྱིར་ལྡོག་ཅན་མང་བ།
གི་གུ་ཕྱིར་ལྡོག་ཅན་དེ་ནི་བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་ཆེས་མང་བའི་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། ཡི་གེ་གང་དུ་གི་གུ་ཕྱིར་ལྡོག་ཅན་ཡོད་པ་མཐོང་བ་ཙམ་ལས་ང་ཚོས་གནའ་ཡིག་ཡིན་པ་རང་གར་རྟོགས་ཐུབ།
གི་གུ་ཕྱིར་ལྡོག་ཅན་དེ་ནི། བོད་རང་གི་ཡི་གེའི་དབྱངས་ཡིག་བཞི་ལས་གི་གུའི་ཀློག་སྟངས་དང་འདྲ་ཞིང་བཀོལ་སྲོལ་ཡང་དེ་ལྟར་ཡིན་པ་ལག་ལེན་གྱི་ཁྲོད་ནས་ར་སྤྲོད་ཐུབ་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་ན་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་གཞུང་དང་མཐུན་པ་མ་ཟད། ཀློག་ནའང་གི་གུ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཙམ་དུ་སྣང་མོད། དོན་དུ་དེ་གཉིས་མཉམ་དུ་སྦྱར་ན་དབྱངས་འགྲོས་སྙན་ཉམས་འབྱུང་བར་གནོད། སྡེ་སྦྱོར་རིག་པར་མཚོན་ན། གཙོ་བོ་དབྱངས་ཀྱི་སྡེབ་སྦྱོར་ཡིན་ལ། དབྱངས་འདྲ་བ་གཉིས་མཉམ་པར་སྦྱར་ནའང་སྡེབ་སྦྱོར་ཉམས་པའི་སྐྱོན་འབྱུང་། དབྱངས་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་རྒྱ་མཚོའི་རླབས་ལྟར་སྦྱར་ནས་བཏོན་ན་བདེ་ཞིང་ཉན་ན་སྙན་པའི་འགྱུར་ཁུགས་ཀྱིས་ཕྱུག་པས། ཡིག་རྙིང་སོགས་ཀྱི་ནང་དུའང་གི་གུ་གཉིས་མཉམ་པོར་ཡོད་པ་སྔ་མ་ཕྱིར་ལོག་དང་རྗེས་མ་ཕྱིར་ལོག་མིན་པ་སྦྱར་བ་མང་། ཞེས་པ་ལྟར་གི་གུ་དེ་གཉིས་ཁྱད་པར་མེད་པ་མིན་པ་གསལ་བོར་བསྟན་ཡོད། དེར་བོན་གྱི་༼གནག་རབས༽ཡིག་རྙིང་འདིར་ཡང་གི་གུ་ཕྱིར་ལོག་སྤྱད་པ་ཤིན་ཏུ་མང་སྟེ། ༼ད་ནྀ་རྒོད་གསས་ཁམ་པ་འྀས། །གྲ་དང་རྐུན་མ་ཁྲྀད་ལ་ཤོག །སྐུ་ལ་ཅྀ་གསོལ་ན། །བྱ་རྒོད་སླག་པ་གསོལ། །༽ ཞེས་གི་གུ་ཕྱིར་ལོག་བཀོལ་པར་བལྟས་ན་ནང་དོན་དང་ཀློག་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཁྱད་པར་མེད་ཀྱང་དབྱངས་ཀྱི་འགྲོས་དང་སྒྲ་གདངས་ཀྱི་རིམ་པའི་ཐད་ནས་གཅིག་མཚུངས་མིན་པར་སྙམ། གལ་ཏེ་ཡིན་ན་བཙན་པོའི་སྐབས་སུ་ཚིག་གམ་སྐད་ཆ་གཅིག་གི་ནང་དུ་དོན་གཅིག་པའམ་གཟུགས་གཅིག་པའི་ཡི་གེ་གཉིས་མཉམ་དུ་མི་བཀོལ་བའི་སྲོལ་དེ་རྒྱུ་མཚན་དུ་རུང་བ་དང་། དེའང་མིན་པར་དེ་གཉིས་ཡོངས་སུ་གཅིག་པ་ཡིན་བཤད་ན་ཚིག་གཅིག་གི་ནང་དུ་དེ་གཉིས་པོ་བཀོལ་བ་ནི་རྣམ་པའི་མཛེས་པ་ཙམ་དུ་རུང་ངོ། ། ༼གནག་རབས༽ཞེས་བྱ་བའི་བོན་གྱི་གནའ་ཡིག་འདིའི་ནང་དུའང་གི་གུ་ཕྱིར་ལོག་མཉམ་དུ་སྤྱད་པའི་སྲོལ་མང་ཞིང་། དེ་ལས་དེ་ནི་བཙན་པོའི་སྐབས་བོན་ཆོས་བསྣུབས་དུས་གཏེར་དུ་སྦས་པའི་ཡིག་རྙིང་ཞིག་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱེད་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཏུན་ཧོང་གི་ཡིག་རྙིང་རྣམས་དང་མཐུན་པའི་ ཚིག་སྦྱོར་གྱི་ཆ་མང་པོ་ཡོད་པ་རྟོགས་ཐུབ།གཉིས། སྡེ་པ་གཅིག་གམ་ཡང་ན་སྡེ་བ་མི་གཅིག་པའི་མིང་གཞི་ཕན་ཚུན་བརྗེས་པ།
བོད་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་གི་ཁྲོད་དུ་སྡེ་བ་གཅིག་པའི་ཡི་གེ་ཕན་ཚུན་བརྗེ་རེས་བྱེད་པའི་སྣང་ཚུལ་ཧ་ཅང་མང་སྟེ། རྗེས་འཇུག་དང་མིང་གཞི་སོགས་ཀྱི་ཡི་གེའི་གསལ་བྱེད་ཕན་ཚུན་བརྗེ་རེས་བྱེད་ཅིང་། བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་འདིའི་ཁྲོད་དུའང་དེ་འདྲའི་དཔེ་ཡོད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། སེན་མོ་མཆེ་བ་ཡན་ཅད་རྟགས་སུ་ཁྱེར་ལ་ཤོག་ཞེས་ཆད་དང་ཅད། བཙུན་པོ་ལ་མཚུན་པོ། གཅིག་དང་གཆིག དྲི་དང་གྲི། འདྲ་དང་འགྲ། ཁྱེར་ལ་ཀྱེར་དང་། དཀར་ལ་དགར། གྲོངས་དང་དྲོངས། འགྲུབ་ལ་དྲུབ། མགོ་ལ་འགོ ཐག་ལ་དག དྲོ་བ་ལ་གྲོ་ལྟ་བུ་སོགས་ཀྱིས་མིང་གཞི་ཕན་ཚུན་བརྗེ་རེས་བྱས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་། སྔོན་རྗེས་མིང་གཞི་གསུམ་གྱི་ཡི་གེ་ཕན་ཚུན་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་ནི་བོད་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་གི་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། སྔོན་བྱོན་མཁས་དབང་དུ་མས་རྒྱུ་མཚན་མང་པོ་ལུང་དུ་དྲངས་པ་ལྟར་ང་ཚོས་འདིར་རེ་རེ་བཞིན་བསྐྱར་བཤད་བྱེད་མི་དགོས་པས་རེ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་གོ །གསུམ། མིང་གཞིར་འ་མཐའ་སྦྱར་བ་མང་བ།
བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་གཞུང་དུ་བཤད་པ་ལྟར། ཡི་གེའི་སྒྲའི་སྐྱེ་གནས་འདྲ་བའམ་རྟགས་མཚུངས་པ་དང་། གསལ་བྱེད་ཀྱི་ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱི་སྲོག་ཏུ་འ་ཡིག་ཞུགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྲིས་ཡོད་པ་དེའང་རང་བོད་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་གི་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཏུ་བརྗོད་ཆོག ཡི་གེའི་ཟོར་ཡང་བའམ་སྒྲ་གདངས་ཀྱི་དམ་ལྷོད་ཀྱི་དབང་ཙམ་ལས་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུའི་ཁོག་ཏུ་འ་ཡིག་ཞུགས་ཡོད་ཅིང་། འ་ཡིག་དེས་ཡི་གེའི་ལྕི་ཡང་དང་བྱེད་ནུས་ཁྱད་ཅན་ཞིག་སྦས་ཡོད། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་སྐད་གསར་བཅད་སྔ་རྗེས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་ནང་དུ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་ལས་ད་ཡོད་ཀྱི་ཡི་གེའི་ནང་དུ་མཐོང་དཀོན་ཏེ། མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོན་དར་བ་ལས་སྐད་དང་ཡི་གེལའང་འགྱུར་ལྡོག་རབ་དང་རིམ་པ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་གིས་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ལའང་སྔ་རྗེས་སུ་སྐད་གསར་བཅད་ཐེངས་གསུམ་བྱས། དེ་ལས་བོད་ཀྱི་ཡི་གེའི་སྲོག་ཞུགས་ཀྱི་འ་ཡིག་དོར་བར་བྱས་ཤིང་། སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་ཡི་གེས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཤེས་རིག་དངོས་མ་དེ་མཚོན་པར་བྱེད་ཐུབ་པར་སྙམ། ཡིག་རྙིང་འདིའི་ཁྲོད་དུའང་ཏུན་ཧོང་གནའ་ཡིག་དང་འདྲ་བར་འ་ཡིག་ཞུགས་པ་མང་བ་དཔེར་ན། དགྲ་ལ་གྲའ་དང་། འདྲ་ལ་འདྲའ་དང་དྲའ། བ་ལ་བའ། ནོ་ལ་ནོའ། སོགས་ལྟ་བུའོ།བཞི། འབྲེལ་སྒྲ་དང་། བྱེད་སྒྲ། ལ་དོན་གྱི་སྦྱོར་ཚུལ་ལ་གོ་རིམ་མེད་པ།
སྤྱིར་སུམ་ཅུ་བའི་གཞུང་ལྟར་ས་སུ་ག་བ་ད་དྲག་ཏུ། ང་ད་ན་མ་ར་ལ་དུ། འ་དང་མཐའ་རྟེན་མེད་པའི་མཐར། རྐང་བ་སྐོང་ཚེ་ཡི་འཐོབ་བོ་དང་། ད་བ་ས་ཀྱི་ག་ང་གི ན་མ་ར་ལའི་རྗེས་སུ་གྱི། འ་དང་མཐའ་མེད་རྣམས་ཀྱི་རྗེས། འི་དང་ཡི་ཞེས་འཐོབ་པའོ།། ཞེས་རང་གི་ཕྲད་ཀྱི་འཇུག་ཡུལ་དང་བསྟུན་ནས་སྦྱོར་དགོས་མོད། ཡིན་ཡང་གནའ་བོའི་ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་དུ་དེ་དག་ལ་གོ་རིམ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་འཆོལ་བར་གྱུར་བ་སྟེ། དཔེར་ན། ༼གནག་རབས༽ཞེས་པའི་ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་དུ་ག་རྗེས་སུ་ཀྱི་སྦྱར་བ་ཉི་ཤུ་ལྷག་དང་། ང་རྗེས་སུ་གྱི་དང་གྱིས་སྦྱར་བ་ཉི་ཤུ་ལྷག ནའི་རྗེས་སུ་ཀྱི་སྦྱར་བ་བཅུ་ལྷག་དང་། ག་རྗེས་སུ་དུ་སྦྱར་བ། ལ་རྗེས་སུ་ཀྱི་ཐོབ་པ། སའི་རྗེས་སུ་ཅིག དེ་མིན་མ་མི་མིན་མེད་བཞིར་ཡ་བཏགས་སྦྱར་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཧ་ཅང་མང་ཞིང་། དེ་ནི་ཨ་མདོའི་ཁ་སྐད་དང་མཐུན་པར་མི་ཤེས་པ་ལ་མྱི་ཤེས་དང་། མེད་ལ་མྱེད། མི་ལ་མྱི། མིག་ལ་མྱིག་སོགས་སུ་བྲིས་པ་མང་།
རེ་རེ་ཞེས་དཔེར་དྲངས་ན། སྲན་ཆུང་གྱི་ཕྱེ་ལ་དང་། མེ་ལྕེ་རླུང་གྱིས་བསྐོར་པ་དྲའ། བདག་ཀྱི་གྲ་བོ་ཁྲིད་ལ་ཤོགགྲའ་བོའི་དུར་གྱི་མཚུན་ཁྲུགས་ཅྀག ཟངས་ཀྱི་འཚེར་ཞུ་ཅན་གྱི་ཕྱག་དུ། འོན་ཀྱི་གཅུང་མོ་བའ། གཡུང་དྲུང་འཕྲུལ་ཀྱི་གསས་མཁར་ན། ཞེས་རེའུ་མིག་ཏུ་བཀོད་ན།
ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་ཀྱི་དཔེ།ཐོབ་ཐང་།སུམ་རྟགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་།
སྲན་ཆུང་གྱི་ཕྱེ་ལ།ང—གྱིང—གི
མེ་ལྕེ་རླུང་གྱིས་བསྐོར་པ་དྲའ།ང—གྱིསང—གིས
བདག་ཀྱི་གྲ་བོ་ཁྲིད་ལ་ཤོགག—ཀྱིག—གི
གྲའ་བོའི་དུར་ཀྱི་མཚུན་ཁྲུགས་ཅྀགར—ཀྱིར—གྱི
ཟངས་ཀྱི་འཚེར་ཞུ་ཅན་གྱི་ཕྱག་དུ།ག—དུག—ཏུ
འོན་ཀྱི་གཅུང་མོ་བའ།ན—ཀྱིན—གྱི
གཡུང་དྲུང་འཕྲུལ་ཀྱི་གསས་མཁར་ན།ལ—ཀྱིལ—གྱི
གྲའ་བོའི་སྙིང་ཕྱུང་ཅིགང—ཅིགང—ཞིག
གྲའ་བོའི་དུར་གྱི་མཚུན་ཁྲུགས་ཅྀགས—ཅིགས—ཤིག
གཞན་ཡ་མཚར་བ་ཞིག་ལ། བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་གང་དུའང་ལ་དོན་དང་ལྷག་བཅས་ཀྱི་ཕྲད༼ཏུ༽དང༼ ཏེ ༽བཀོལ་བའི་རྣམ་པ་ཧ་ལམ་མེད་པར་སྣང་། ཡང་བོད་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ལས་གཞིའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ནས༼ཏུ༽དེ་བཀས་བཅད་སྔོན་དང་ཐེངས་དང་པོའི་སྐབས་ཀྱི་ཡིག་ཆའི་ཁྲོད་ན་མེད་པར་གསུངས་ཡོད་ལ། དེ་ནི་བཀས་བཅད་བར་མའི་རྗེས་ཀྱི་ཡི་གེའི་ནང་ད་གཟོད་བྱུང་བར་བརྗོད་ཡོད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན༼ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ༽ཞེས་པའི་བཤུས་དཔེའི་ནང་གི་ལོ་ཚིགས་ཀྱི་དུམ་བུ་དེའི་ནང་དུ་ལ་དོན་གྱི་ཕྲད་གཞན་དབང་ཅན་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་བྱུང་བའི་ནང་དུ༼ཏུ༽ནི་ཆེས་མཐོང་དཀོན་པར་སྣང་ཞིང་རྗེས་འཇུག་ག་བ་གཉིས་དང་། ད་དྲག་དངོས་སམ་དོན་ཐོབ་ཏུ་ཡོད་པའི་རྗེས་སུ་ལ་དོན་གྱི་ཕྲད༼དུ༽སྦྱར་བ་ཕལ་ཆེར་བྱུང་བར་དཔགས་ན། གནའ་བོའི་ཡི་གེར་ལ་དོན་གྱི་ཕྲད༼ཏུ༽མཐོང་དཀོན་པའི་སྣང་ཚུལ་འདི་ནི་སྟེས་དབང་གི་བྲིས་ནོར་ཙམ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་དུས་སྐབས་དེ་དག་ཏུ་ལ་དོན་གྱི་ཕྲད༼ཏུ་༽ནི་དར་སྲོལ་དེ་ཙམ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཚོར་སྣང་སྟེར༽ ཞེས་གནའ་བོའི་ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་དུ༼ཏུ༽བཀོལ་བའི་སྣང་ཚུལ་ཕལ་ཆེར་མེད་པར་བཤད་ཡོད། གྱི་ན་བས་བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་བདམ་སྒྲིག་དང་ཡང་ན༼ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ༽སོགས་གང་དུ་བལྟས་པའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་དེ་གཉིས་བཀོལ་བའི་ཆ་ནི་ད་སྔར་མཐོང་མ་བྱུང་། ཡང་མ་མཐོང་ཕྱིར་ན་མེད་པ་མིན་པའི་དཔེ་ལྟར་གཞན་དག་ཏུ་ཡོད་ཀྱང་སྲིད་པས་ད་རུང་མུ་མཐུད་དུ་ཞིབ་འཇུག་དང་དོ་སྣང་བྱ་དགོས་པར་སྙམ།ལྔ། འདོགས་ཅན་ར་བཏགས་རྣམས་ཡ་བཏགས་སུ་བསྒྱུར་བ།
གྲི་ལ་གྱི་དང་། སྐྲ་ལ་སྐྱ། འགྲོ་ལ་འགྱོ། གཞན་མ་མི་མིན་མེད་དགག་པའི་སྒྲ་རྣམས་ལ་ཡ་བཏགས་པ་སྟེ་མིག་ལ་མྱིག་དང་། མེ་ལ་མྱེ། མི་ལ་མྱི། ཆོག་མི་ཤེས་ལ་ཆོག་མྱི་ཤེས་པ། ཆུད་མི་ཟ་ལ་མྱི་ཟའོ། མེད་ལ་མྱེད་སོགས་ཏུན་ཧོང་གནའ་ཡིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་ཡ་བཏགས་སྦྱར་བའང་ཡོད། དེ་དག་ནི་དེང་གི་ཨ་མདོའི་སྐད་དང་མཐུན་ཏེ། གང་ལ་འགྱོ། དེ་ན་མྱི་མེད་ཀི མྱེས་འབར། སྐྱ་བཞར་བ་སོགས་ལ་བལྟས་ན་གནའ་ཡིག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལས་དེང་གི་ཁ་སྐད་རྣམས་རྒྱུན་འབྱམས་སུ་སོང་ཡོད་པ་རྟོགས་ཐུབ།དྲུག ཚིག་སྦྱོར་གྱི་ཁྱད་ཆོས།
གོང་དུ་བཤད་ཟིན་པ་ལྟར་ཡིག་རྙིང་འདིའི་རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་ཁྱད་ཆོས་སྟེང་ནས་བརྗོད་ན། དེ་ནི་ཏུན་ཧོང་གཏེརཡིག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་ཡོངས་སུ་མཚུངས་པ་ཡིན་ཏེ། གཅོད་མཚམས་གསལ་ཞིང་འགྲོས་རིམ་ལྡན་པ། ཚིག་སྡུད་ཆེ་ཞིང་ལས་ཚིག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ལ་བཀོལ་སྟངས་བྱང་ཆུབ་པ་དང་། བོད་གནའ་རབས་མི་དམངས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཉིང་བཅུད་བསྡུས་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ལ། དེ་མིན་ཚིག་གི་ཉམས་ལ་གསོན་ཉམས་ལྡན་ཞིང་སྒྱུ་རྩལ་གྱིས་ཕྱུག་པ་མ་ཟད་རོ་བཅུད་དང་ལྡན་པ་དང་། གནའ་བོའི་མི་རྣམས་ཀྱི་སྐད་ཆའི་འགྲོས་འགྱུར་དང་བསྟུན་ནས་ཁ་སྐད་དམ་ཡུལ་སྐད་འདྲེས་ཡོད་ཅིང་། ཟློས་སྒྲའི་རྣམ་པ་ཡོད་པ་སྟེ། ཟློས་སྒྲའི་རྣམ་པའི་མིང་ཞེས་པ་ནི་འདོད་རྒྱལ་གྱི་མིང་དག་གི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་དར་འཕེལ་བྱུང་བའི་མིང་གི་གྲུབ་ཚུལ་གྱི་རྣམ་པ་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་སྟེ། སྒྲ་ཚིགས་གཅིག་གམ་ཚེག་ཁྱིམ་གཅིག་ཅན་གྱི་མིང་ངམ་ཐ་སྙད་བསྐྱར་ཞིང་བཟློས་ནས་གྲུབ་པའི་མིང་འདུས་མའི་རིགས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་སོ།། ཞེས་གསུངས་ཡོད་ཅིང་། རྗོད་བྱེད་ཚིག་དེའི་དགོས་མཁོ་དང་བྱེད་ནུས་ཀྱི་དབང་གིས་ཟློས་སྒྲ་སྟེ་མིང་དེ་བསྐྱར་ཞིང་ཟློས་ན་ཚིག་ཉམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཐོན་ནུས་པ་དང་། རང་བོད་ཀྱི་སྐད་ལ་མཚོན་ན་ངག་ཡིག་ཐོག་གཉིས་ཀའི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་འཕེལ་སྟངས་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་མཆིས་མོད། ཡིན་ཡང་ཟློས་སྒྲའི་མིང་དག་གིས་སྐད་ཆའི་གནས་བབ་སོ་སོར་བརྗོད་དོན་གང་རུང་ཞིག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་རང་བཞིན་འབུར་དུ་བཏོད་ནུས་པ་མ་ཟད། ཚིག་སྦྱོར་གྱི་ཉམས་ཀྱང་ལྷག་ཏུ་འདོན་ཐུབ་པས་བོད་ཀྱི་ཁ་སྐད་དང་ཡང་ན་རྒྱུན་བཀོལ་གྱི་ངག་ཐོག་རྩོམ་རིག་ཁྲོད་དུ་བཀོལ་བ་ཤིན་ཏུ་མང་། སྒྲ་ཚིགས་ནི་སྐད་ཆ་རིག་པའི་གཞུང་དུ་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཚོར་རུང་གི་ཆེས་རང་བྱུང་གི་སྒྲ་གདངས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ༼རྒན་ཚེ་དབང་ལྷ་མོས་སྒྲ་ཚིགས་ནི་སྒྲ་རྒྱུ་གཅིག་གམ་སྒྲ་རྒྱུ་འགའ་ཤས་ལས་གྲུབ་པ་ཞིག་རེད། བོད་པའི་སྐད་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་ན། ཚེག་བར་རམ་ཚེག་ཁྱིམ་ནི་སྔ་ཕྱིའི་ཚེག་གི་བར་ཡིག་འབྲུ་གཅིག་ནས་བཞི་བར་གང་ཡོད་དགོས། དཔེར་ན། སྒྲུབ་ལྟ་བུ་ནི་སྒྲ་ཚིགས་གཅིག་ཡིན་ཞིང་ཡིག་འབྲུ་གཉིས་ཀྱི་ས་ཁོངས་འཛིན་ཡོད༽ཅེས་གསུངས། དེ་ལྟར་ན་སྒྲ་ཚིགས་ནི་ཡི་གེ་ལས་ཆེས་ཆུང་བའི་སྡེ་ཚན་ཡིན་ཏེ། སྒྲུབ་པ་ལྟ་བུ་ནི་སྒྲ་ཚིགས་གཉིས་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡིན།
ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་དུ༼སྟག་ཀྱི་སྨང་ར་ཚོམ་ཚོམ་ཅན། ཟངས་ཀྱི་བ་སྤུ་ཞྭ་ལ་ལ། ཞལ་ནས་ལྕགས་ཀྱི་ཚ་ཚ་ཕྲོ།༽ཞེས་མིང་མགོར་ཟློས་པའི་རྣམ་པ་དང་། ༼གྲ་བོའི་ཤ་ཟའ་ལྗྀབས་སེ་ལྗྀབས། གྲའ་བོའི་ཁྲག་འཐུང་རྔུབས་སེ་རྔུབས།།༽སྒྲ་ཚིགས་གསུམ་ཅན་གྱི་རྣམ་པ་འདིས་མིང་རང་སྟེང་གི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་ཡོད་པ་ནི་སྒྲ་ཚིགས་མཐུན་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་བཅུག་པའི་སྒྲ་དེ་ནི་སྒྲ་ཚིགས་སྔ་ཕྱིའི་ཡང་འཇུག་དབྱངས་ཨེ་ལྡན་ཅན་ཏུ་གྱུར་ནས་དམངས་ཀྱིས་བརྗོད་བདེ་བའི་སྐད་ཀྱི་གོམས་སྲོལ་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། དབྱངས་ཨེ་ལྡན་ཅན་ནི་སྒྲའི་སྡེབ་སྦྱོར་གྱི་དབང་དང་སྒྲའི་ལྕི་ཡང་དབང་གིས་སྦྱར་བ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ལྟར་སྦྱར་ན་ཚིག་ཉམས་དོད་པོ་དང་གནའ་བོའི་ཡི་གེའི་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་མངོན་ཐུབ་པ་ཡིན་ནོ།།གསུམ་པ། ཡིག་རྙིང་དུ་བྱུང་བའི་ཁྱད་ཆོས་གཞན་དག ༡ རྒྱུན་དུ་བྱུང་བའི་ཐ་སྙད་འགའ་བཤད་པ།
①གསས།བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་དང་དེབ་ཐེར་གང་དུ་གསས་དེ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནི་བོན་གྱི་བསྟན་པ་སྔ་དར་སྐབས་ཀྱི་འདུ་གནས་སོ་བདུན་ལས་བྱུང་ཞིང་། ད་ལྟ་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་ཡོད་པ་ནི། གསས་ཞེས་པ་ཞང་སྐད་ཡིན་ཏེ། གསས་ཁང་ཞེས་པ་ལྷ་ཁང་དང་། གསས་ནི་ལྷའི་དོན་ཡིན། ཞེས་བཤད། ཡིན་ཡང་ཡིག་རྙིང་རྣམས་ལས་འཕྲོས་པའི་གསས་ལ་བལྟས་ན། དེ་ནི་ལྷ་གཅིག་པའི་གོ་དོན་མིན་པར་བསམ་སྟེ། དཔེར་ན། ༼གནག་རབས༽སུ་རང་གྱི་ཁྱིམ་དུ། གསས་དྲལ་ཞེས་དང་། གསས་ཆ་བཟང་དུ་བསྟར་ལ། ཞེས་དང་། ཡང་གསས་ལྷ་དྲག་དུ་བདར་ལ། ཞེས་གལ་ཏེ་ལྷ་གཅིག་པུའི་དོན་ཡིན་ན། གསས་ལྷ་ལྟ་བུར་ཇི་ལྟར་འགྲེལ་བ་རྒྱག ཡང་བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང༼ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ༽ཞེས་པའི་ནང༼ལྷ་དང་གསས་གཉིས་མ་བཞེངས་ན༽ཞེས་བཀོད་ཡོད་པ་ལས་ཤེས་ཐུབ། དེ་བས། གསས་ཞེས་པ་ཚང་མ་ལྷའི་དོན་དུ་གོ་ན་མི་འགྲིག་པར་སྙམ།
②བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་དུ་དོན་གཅིག་པའི་ཐ་སྙད་བསྐྱར་ཟློས་མི་བྱེད་པར་དོན་གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཐ་སྙད་བཀོལ་བ་ཁྱབ་ཆེ་སྟེ། དཔེར་ན། ཕ་དང་ཡབ་ཀྱི་མཚན། མ་དང་ཡུམ་གྱི་མཚན་ཞེས་དང་། ཁབ་དང་བྱལ་བཙལ་བ། བཤོས་དང་ནམས་ཀྱི་སྲས། མིང་དྲལ་པོ་སོགས་རིམ་པར་བལྟས་ན་དེ་དག་ནི་ཚིག་ཉམས་དང་སྒྲ་སྙན་པ་ཙམ་ཡིན་པ་ལས་གོ་དོན་རྣམས་གཅིག་ཡིན་པ་སྟེ། ཕ་མ་དང་ཡབ་ཡུམ། ཁབ་དང་བྱལ་ཞེས་བཙུན་མོ་དང་། བཤོས་དང་ནམས་ཞེས་པ་ནི་འཁྲིག་པའམ་བསྡེབས་པ། མིང་དྲལ་གཉིས་ནི་དོན་གཅིག་སྟེ་མིང་པོའི་དོན་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་སོགས་ཚིག་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཡི་གེ་གང་ཡིན་བསྐྱར་ཟློས་ཀྱི་ཆ་ཤིན་ཏུ་ཉུང་བའོ།།
③ཡི་གེ་འབྲི་སྲོལ་ཁྱད་པར་ཅན་འགའ་ཞིག་ཡོད་པ། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ལ་མཁམས་དང་། རྨུ་དག་ལ་རྨུ་ཐག ཡ་མཚན་ལ་ཡམ་མཚན། དགུ་ལ་རྒུ། དགྲ་བོ་ལ་གྲ། དམར་ལ་མར། དམག་ལ་རྨག གཤེགས་ལ་གཤགས། ཡུལ་ཡར་ལུངས་ལ་ཡུལ་ལུངས། སྐར་ལ་སྒར་ཞེས་བྲིས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང་། དེ་དག་དེང་གི་ཡིག་སྐད་ཀྱི་ཆ་ལྟར་བལྟས་ན་ཡིག་ནོར་ཏུ་འཁྲུལ་མོད། ཡིན་ཡང་ཡིག་རྙིང་དུ་དེ་དག་བྱུང་བའི་གྲངས་ཀ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་བལྟས་ན་ཡིག་ནོར་ཡིན་མིན་ལའང་ཐེ་ཚོམ་ཞིག་མི་སྐྱེས་རང་སྐྱེས་སུ་གྱུར་ཞིང་། དེ་དག་ནི་ཡུལ་གང་གི་ཕལ་སྐད་དང་ཡུལ་སྐད་ཅིག་ཏུ་འཁུམས་པའི་སྣང་བ་སྐྱེས།
④མིང་གི་ཚིག་གཤིས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བ།དཔེར་ན། ཉིས་ཟླའི་ཟེར་ལྟར་འཕྲོ་ཞེས་ཉི་ཟླའི་འོད་ཟེར་དེ་ཟེར་གཅིག་པུའི་མཚོན་པར་བྱས་ཏེ། ཟེར་དེ་མིང་ཚིག་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། དེ་ལས་གནའ་ཡིག་གི་ཚིག་སྡུད་ཆེ་ལ་ཚིག་དོན་ཡང་རྒྱ་ཆེན་པོར་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད།
⑤བསང་གི་ཚིག་གཤིས་ལ་འགྱུར་བ་བྱུང་ཚུལ།བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་ཁག་ཏུ་བསང་ཞེས་པ་དེ་བྱ་ཚིག་ཏུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཏེ། སྲིད་པ་སྤྱི་མདོས་སུ། བསང་ངོ་བསང་ངོ་ལྷ་བསང་ངོ། ཞེས་བསང་ནི་མི་གཙང་བའི་རིགས་གཙང་སེལ་དང་གད་བདར་བྱེད་པའི་བྱ་ཚིག་ཏུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་དེང་སྐབས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་བསང་མཆོད་རིག་གནས་ཀྱི་ཐ་སྙད་བསང་ཞེས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་མིང་ཚིག་དེ་དང་མི་འདྲ། བྱ་ཚིག་བསང་ནས་མིང་ཚིག་བསང་།༢ ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཞན་དག
ཡིག་རྙིང་དུ་གཞན་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བཅོ་ལ་ཝ་ཟུར་ལས་ན་རོ་མེད་པའི་སྲོལ་ཞིག་མཆིས་ཏེ། ༼ལྕགས་ཀྱི་མཆེ་བ་རྒུ་གཉྀས་བཅྭ་བརྒྱད་འབར་བས།༽ཞེས་དང་།༼དུང་གྱི་མཆེ་བ་རྒུ་གཉྀས་བཅྭ་བརྒྱད་འབར་བས༽ཞེས་ན་རོ་དང་རྗེས་འཇུག་ད་གཉིས་དོར་བའི་སྲོལ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཀྱང་འདུག གཞན་ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་དུ༼ཁྱུང༽ཞེས་བཀོད་པ་ཧ་ཅང་མང་སྟེ། ཁྱུང་གི་བྱ་རུ་ཅན་ཞེས་བོན་གྱི་རྒྱལ་གཤེན་གྱི་གོ་གནས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་རྟགས་མཚན་སོགས་བཀོད་འདུག་པར་བལྟས་ན།༼ཁྱུང་༽དེས་བོན་གྱི་རིག་གནས་མ་ལག་ཁྲོད་གལ་ཆེན་བཟུང་ཡོད་པ་གསལ་ལེར་རྟོགས་ཐུབ།༣ ཡིག་རྙིང་ལས་འཕྲོས་པའི་སྐབས་དེའི་བསམ་བློ་རིག་གནས་ཀྱི་སྐོར།
ཡིག་རྙིང་འདི་ནི་བོན་གྱི་གཏོ་གླུད་མདོས་ཀྱི་ཆོ་ག་སྒྲུབ་པའི་གོ་རིམ་དང་ཡང་ན་སྒྲུབ་སྲོལ་གྱི་རྣམ་པ་དེ་ལྷ་སྒྲུང་དང་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཤད་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། གླུད་ནི་བསླུ་བའམ་ཚུར་ཉོ་བའམ་བསླུས་པའི་དོན་ཏེ། དངོས་པོ་ག་གེ་མོ་ཞིག་ཏུ་བརྩིས་ནས་དེ་རིན་ཐང་དེ་རང་དང་མ་མཉམ་པའི་དངོས་པོ་གཞན་ཞིག་དང་བརྗེ་རུང་བར་འདོད་ལ། ཆོ་ག་དེ་ཡང་མཆོད་པ་གཤོམ་པ་པོ་དང་ལྷ་འདྲེ་གཉིས་དབར་བརྗེ་རེས་བྱེད་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་ཆགས་སྒྲུབ་དང་། མཉམ་གཉིས་བརྗེ་བ་ཞེས་པ་དེ་ཡང་གང་ཞིག་ལྷ་སྲིན་གྱིས་འཕྲོག་ནས་འཁྱེར་བ་དེ་དང་གནོད་འཚེ་ཕོག་ཡུལ་གྱི་མི་སྒེར་རམ་གྲོང་ཚོ་སྤྱི་ཡོངས་ལ་ཕན་ཕྱིར་བཏང་བའི་བསླུ་རིན་གཉིས་གོ་མཚུངས་པའི་དོན་ལ་གོ་བ་ཡིན་ཞེས་པ་ལྟར། ༼གནག་རབས༽ནི་ལྷ་ཀླུ་གཉན་གསུམ་ལ་གཏད་པའི་སྔགས་དང་རང་གི་དགྲ་དང་ཡང་ན་མ་རུངས་པའི་གདོན་སོགས་སྲན་ཆུང་ཕྱེ་མར་གྱིས་འདྲ་བཟོ་བྱས་ཏེ་བསླུ་བའི་ཆོ་ག་ཞིག་ཡིན། དེར་བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་ཁག་མང་པོ་ཞིག་ཏུ་བསྐྱར་ཟློས་དང་ཡང་ན་མཐོང་ རྒྱུགས་ཆེ་བའི་ཐ་སྙད་མིང་ཚིག་གི་སྐོར་མང་པོ་ཞིག་ཡོད།
གཞན་དེང་སྐབས་ཀྱི་བོན་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་གནོད་སྦྱིན་དང་མ་རུངས་གདོན་སོགས་ཀྱིས་བསླུས་པའམ་གནོད་བྱས་ཚེ་གཏོ་མདོས་གླུད་ཀྱི་ཆོ་ག་སྤེལ་ཏེ་བགེགས་དང་བར་ཆད་སེལ་བར་བྱེད་ཅིང་། དཔོན་རྒན་སོགས་བོན་སྔགས་མང་པོ་ཁྱིམ་དུ་གདན་འདྲེན་བྱས་ཏེ་བཅའ་བ་རིམ་གྲོ་གང་ལེགས་སྒྲུབ་ནས་གདོན་དང་ནད་རིགས་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པར་བྱེད། དེ་ལས་གཏོ་མདོས་གླུད་ཀྱིས་བོན་མང་ཁྲོད་ད་དུང་གོ་གནས་གལ་ཆེན་ཞིག་བཟུང་ཡོད་པ་རྟོགས་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ཡིག་རྙིང་དུ་བརྗོད་པའི་བགེགས་གདོན་རིགས་ཕར་བསྒྲལ་ཆེད་ཕྱེ་མར་གྱིས་འགོང་བོ་གདོན་དེ་རིགས་ཀྱི་འདྲ་གཟུགས་བཟོས་ཏེ་དཀར་ཟས་དང་འོ་ཟས་ཀྱིས་བརྒྱན་པར་བྱས་ནས་ཡར་གུང་ལྷ་དཀར་མོ་སོགས་ལ་མཆོད་འབུལ་དང་མར་འདྲེ་སྲིན་ཐེའུ་རང་སོགས་ལ་དམོད་བཙུགས་ཏེ་གླུད་བསླུ་བ་སོགས་བྱེད་པའི་ལས་ཀྱི་སྒྲུབ་སྲོལ་ཞིག་བསྟན་ཡོད་པར་མ་ཟད། ད་བར་དུ་རྒྱུད་འཛིན་ཡང་བྱས་ཡོད་པས་སྐབས་དེའི་མི་རྣམས་ཀྱི་བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་དང་མཐོང་སྣང་། དེ་མིན་སྐབས་དེའི་རིག་གནས་དང་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་མངོན་སུམ་བླ་ལྷག་ཏུ་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད་དོ།།མཇུག་བསྡུ་བ།
༼གནག་རབས༽ཞེས་པའི་ཡིག་རྙིང་འདི་ནི་དགའ་ཐང་འབུམ་པ་ཆེའི་མཆོད་རྟེན་ཁོག་ནས་རྙེད་པའི་གནའ་བོའི་བོན་གྱི་ཡིག་རྙིང་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། འདིར་གཙོ་བོར་འདིའི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་དཔྱད་པ་བཏང་ཁུལ་ཙམ་བྱས་པ་དང་། གཞན་དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་བོན་གྱི་གནའ་བོའི་ཡིག་རྙིང་གི་ཁྱད་ཆོས་འབའ་ཞིག་བརྗོད་ཡོད། ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་དང་མཐུན་པའི་ཁྱད་ཆོས་གི་གུ་ཕྱིར་ལོག་དང་། མ་མི་མིན་མེད་ལ་ཡ་བཏགས་འདོགས་པ། དེ་མིན་མིང་གཞི་རྐྱང་པར་འ་མཐའ་སྦྱར་བ་དང་སྡེ་བ་གཅིག་པའི་ཡི་གེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་བརྗེ་རེས་བྱས་པ་སོགས་ལ་དཔྱད་དེ། དེའི་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་འབུར་དུ་བཏོད་ཅིང་། གཞན་དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་བོན་མིའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་དང་བསམ་བློའི་མཚོན་བྱ། ཐ་སྙད་ཀྱི་འགྱུར་བ་སོགས་ལ་དཔྱད་པ་བཏང་སྟེ་༼གནག་རབས༽ཀྱི་ཡིག་རྙིང་འདི་ནི་བཀས་བཅད་ཐེངས་དང་པོའི་རྗེས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་ཡིན་ཡང་། དེར་ཏུན་ཧོང་དང་མཐུན་པའི་ཆ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆ་སོགས་ཡོད་ཅིང་། གཞན་བོན་གྱི་ཐ་སྙད་སྐོར་ཞིག་གི་གོ་དོན་གྱི་འགྱུར་བ་ལ་དཔྱད་པ་བཏང་ཡོད་དོ།།དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།
1.པ་ཚབ་པ་སངས་དབང་འདུས་དང་གླང་རུ་ནོར་བུ་ཚེ་རིང་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྲིགས་པ། ༼དགའ་ཐང་འབུམ་པ་ཆེ་ནས་གསར་དུ་རྙེད་པའི་བོན་གྱི་གནའ་དཔེ་བདམས་བསྒྲིགས།༽ བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་བསྐྲུན།2007ལོའི་ཟླ་9པར་པར་གཞི་དང་པོ་བསྒྲིགས།
2.མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་གྱིས་བརྩམས།༼མདའ་དང་འཕང་།༽ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།
2007ལོའི་ཟླ9པར་པར་གཞི་དང་པོ།
3.ཁ་སྒང་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་སོགས་ཀྱིས་གཅོ་སྒྲིག་མཛད་པ། ༼བོད་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་ཞིབ་འཇུག༽ མི་རིགས་དཔེ་ སྐྲུན་ཁང་།2003ལོའི་ཟླ6པར་པར་གཞི་དང་པོ།
4.གོ་ཤུལ་གྲགས་པ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་བརྩམས། ༼བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་གནའ་རྩོམ་གཅེས་བསྡུས་སློབ་ དེབ།༽ མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།2001ལོའི་ཟླ6པར་པར་གཞི་དང་པོ།
5.ཚེ་དབང་ལྷ་མོས་བརྩམས།༼བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་རྣམ་བཤད་སྔོན་མེད་རིག་པའི་འཕྲུལ་ཤེལ།༽ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།1998ལོའི་ཟླ10པར་པར་གཞི་དང་པོ་བསྒྲིགས།
6.གདུགས་དཀར་བཀྲ་ཤིས། ༼བོད་སྐད་ཀྱི་མིང་གི་གྲུབ་ཚུལ་ལས་ཟློས་སྒྲའི་རྣམ་པར་མདོ་ཙམ་དཔྱད་པ།༽ མདོ་སྨད་ཞིབ་འཇུག གླེགས་བམ་གསུམ་པ། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་དུ་བསྐྲུན།2008ལོའི་ཟླ1པར་པར་གཞི་དང་པོ་བསྒྲིགས
