ཀྲུང་གོའི་བོད་ལྗོངས་དྲ་བ།>དཔྱད་གཏམ།

དགེ་འདུན་བསྟན་པའི་འཁྲུལ་སེལ།

2014-12-30 ཐུབ་བསྟན་ཕུན་ཚོགས།

  དགེ་འདུན་བསྟན་པས།   《ཚིག་གཏེར་རྒྱ་མཚོ》བཀླགས་རྗེས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ།   ཞེས་པའི 《ཚིག་གཏེར་རྒྱ་མཚོ》ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཡིན་པའི་ཟོལ་གྱི་རྩོམ་ཡིག་གཅིག་བྲིས་ནས། འཕྲིན་ཕྲན་དྲྭ་རྒྱ་སོགས་ལ་སྤེལ་འདུག་ཅེས་ལོ་ཕྱེད་ཙམ་གྱི་གོང་དུ།  ཁོ་བོའི་སློབ་མ་འགའ་ཞིག་གིས་འཕྲིན་བརྒྱུད་ནས་ང་ལ་ལན་བསྐྱལ་བ་མ་ཟད།  དེ་ལ་ལན་གཅིག་འབྲི་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་ལན་མང་པོ་ཞིག་གནང་བྱུང་ཡང་།   བལ་པོའི་སེའུ་མ་ཟོས་ཀྱང་།  །ཁ་དོག་ཉིད་ནས་བྲོ་བ་ཤེས།  ཞེས་པ་ལྟར་རྩོམ་པ་པོའི་མིང་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་དེ་ལ་བརྒལ་ལན་འབྲི་བའི་དགོས་པ་མེད་པར་རྟོགས།  འོན་ཀྱང་འཕྲིན་གྲོགས་དང་སློབ་མ་མང་པོ་ཞིག་གིས་འདི་ལ་གསལ་བཤད་ཅིག་བྲིས་ན་སློབ་གྲོགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཕན་པ་འདུག་པས་ཅིས་ཀྱང་བྲིས་ན་ལེགས་ཞེས་ཡང་ཡང་སྐུལ་བ་ལ་བརྟེན།    ཁོ་རང་གིས་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བའི་གནད་དོན་འདི་རིགས་གསལ་བཤད་མདོར་བསྡུས་བྱ་བར།
  དེང་དུས་དཔྱད་རྩོམ་ཤོག་ལྷེབ་ཁ་ཤས་ལའང་ནོར་དང་། དོན་ནོར་གྱིས་ཁྱབ་ཡོད་པའི་དུས་འདིར།  བོད་ཡིག《ཚིག་གཏེར་རྒྱ་མཚོ》ལྟ་བུ་དེབ་ཆེན་པོ་འདི་འདྲ་ཞིག་ལ་ནོར་འཁྲུལ་ཡོང་མི་སྲིད་པ་ལྟ་ཅི།  དེས་ན་དེབ་འདིའི་ནང་ཞུ་དག་མཐར་མ་འཁྱོལ་བའི་ཡིག་ནོར་དང་།   ཟློས་སྐྱོན་སོགས་འགའ་ཞིག་ཡོད་པ་ད་ལྟ་མུ་མཐུད་ནས་ལེགས་བཅོས་གཏོང་བཞིན་པ་ཡིན།  སྤྱིར་བཏང་ལས་ཀའི་གྲུབ་འབྲས་གསར་པ་ཞིག་བྱུང་ཚེ།  རང་གིས་དེ་བཞིན་བསྒྲུབ་མི་ནུས་པའི་ཁར།  མིས་ལས་ཀ་བྱས་པ་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་རྒྱུ་དེ་དེང་སང་བོད་རིགས་རྣམས་ཀྱི་རང་གཤིས་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད།
  གྲོགས་པོ་མང་པོ་ཞིག་གིས་བསམ་ཚུལ་ལ། ལྷག་པར་དགེ་འདུན་བསྟན་པ་ལགས་ཀྱིས།   འདིར་ཁོ་བོ་དང་མཁན་ཀུན་དགའ་བཟང་པོ་རྣམ་གཉིས་གཙོ་བོར་བྱས་ཏེ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བོད་ཀྱི《ཚིག་གཏེར་རྒྱ་མཚོ》སྟེ།  རྒྱ་སྐད་དུ《辞海》ཞེས་པ་དེ་ཐེངས་དང་པོ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་སྐབས།     བློ་ཁོག་གུ་དོག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡུལ་ལུང་ཕྱོགས་རིས་ཀྱི་ཟུག་རྔུ་མ་བཟོད་པའི་ཀུ་ཅོ་ཙམ་དུ་ཡིན་པ་ནི  དག་ཡིག་ཐོན་མིའི་དགོངས་རྒྱན་དང་།  དག་ཡིག་གསར་བསྒྲིགས་སོགས་དག་ཡིག་འགའ་ཞིག་ལ་བསྟོད་བསྔགས་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་ཤེས་ཐུབ། ཅེས་གསུངས་པའང་དོན་ལ་གནས་སོ་སྙམ།
  འདིར་བོད་ཡིག《ཚིག་གཏེར་རྒྱ་མཚོ》ལ་ངན་སྨད་བྱེད་ཞོར་དུའང་། 《དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད》 ལའང་སྐྱོན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་འདུག་ཀྱང་དེ་ནི་དམིགས་བསལ་པ་སོགས་ངོ་ཚ་མེད་པའི་འུད་གཤོབ་འདི་ནི།   ཡི་གེའི་སྦྱོར་ཀློག་ཡང་དག་མི་ཤེས་མཁན་ཞིག་གིས།  མཁས་དབང་དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་དང་།  ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་རྣམས་ཀྱི་མཛད་རྗེས་ལ་བཟང་ངན་གྱི་དབྱེ་བ་བརྗོད་པ་འདི་ནི།   བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེ་ལ།  ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་སྐུ་གཟུགས་ལ།  །བསེ་རག་ལག་པས་འདོམས་མཇལ་བྱེད།  ཅེས་པ་ལྟར་ཧ་ཅང་གད་མོའི་གནས་སོ།   །འོན་ཀྱང་དགེ་བསྟན་གྱིས་སྐུལ་སློང་གཞན་ཞིག་ནི།  ད་ཡོད་ཀྱི་ཚིག་མཛོད་ཐམས་ཅད་ལ་དཔྱད་པ་གཏོང་ཁུལ་གྱི་སྒྲོབ་གཏམ་ཞིག་བརྗོད་ནས།  རང་ཉིད་ལ་སྙན་གྲགས་ཅུང་ཟད་ཐོབ་པའི་སྐུལ་སློང་གིས་ཀྱང་ཡིན་སྲིད།  །
  གཤམ་དུ་དགེ་འདུན་བསྟན་པས་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བའི་དོན་རྐྱེན་འགའ་ཞིག་ལ་མདོར་བསྡུས་ནས་ལན་དུ།
  དགེ་འདུན་བསྟན་པ་ན་རེ།  “ཉིན་འགའི་རྗེས་སུ་ཚིག་གཏེར་འདི་བམ་ཀློག་ཅིག་བྱས་པས།  བློ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་མཐོང་བྱུང་།   དེ་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ཆད་ལྷག་དང་གཏགས་ནོར་ཙམ་གྱི་གནས་ཚུལ་ཙམ་མིན་པར་རྒྱུན་ཤེས་སྐོར་ཀྱི་གནང་དོན་མང་པོ་ཞིག་ལ་ནོར་འཁྲུལ་བྱུང་འདུག་པས།  སྟབས་ཤིག་ལ་རང་གིས་རང་ལའང་ཡིད་ཆེས་པའི་ཁད་དུ་ལྷུང” ཞེས་དང་། “གཤམ་དུ་ངེད་ཀྱིས་ཚིག་གཏེར་རྒྱ་མཚོའི་ནང་གི་མ་བཤད་ཐུ་མེད་ཀྱི་གནད་དོན་འགའ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ།  དེ་ཡང་རེ་རེ་ནས་བཤད་ན་ཡང་བསྐྱར་གླེགས་བམ་ཞིག་བརྩམས་དགོས་པའི་ཚོད་དུ་མི་ལྷུང་བའི་ངེས་པ་མི་འདུག་པས།  དཔེར་མཚོན་ཙམ་དུ་ཡུལ་ལུང་གཅིག་ནས་བྱུང་བའི་གནད་དོན་རེ་གཉིས་འགའ་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་པར་བྱ།”   ཞེས་པར།
  ཁོ་བོས་ལན་དུ།  ཚིག་མཛོད་འདི་ལ་སྐྱོན་དང་ནོར་འཁྲུལ་གང་ཡོད་དག་བཅོས་ཀྱི་ཆེད་དུ།  གླེགས་བམ་གཅིག་ལྟ་ཅི།  གླེགས་བམ་ལྔ་འབྲི་ཐུབ་ནའང་ཁོ་བོས་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་བ་མ་ཚད།  གླེགས་བམ་འབྲི་བའི་མཐུན་རྐྱེན་དང་འགྲོ་སོང་གང་དགོས་ཁོ་བོས་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབ་ངེས་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་མཛད་རྗེས་ཞིག་ཡིན་པས་སོ།  ཉིན་ལྟར་འཁོར་བའི་གྲོང་དུ་གྱི་ནར་འཁྱལ་བ་ལས།  མ་འོངས་རང་རིགས་རྣམས་ལ་ཕན་པའི་ཆེད་དུ་ཡི་གེ་ཤོག་ལྷེབ་ཁ་ཤས་འཇོག་ཐུབ་ན་དགའ་བ་ངེས་སོ།  །
  དགེ་འདུན་བསྟན་པས།   སྐྱོན་བརྗོད་གཙོ་བོ་མཚོ་སྔོན་ཕྱོགས་ལ་གཡེར་གཤོང་དགོན་པ་ཞེས་པའི་མིང་ཁ་ཤས་མཐོང་དུས།  དེ་ལས་ཧ་ལས་ཧང་སང་ནས་ས་སྟེང་འདི་ལ་དགོན་པ་མིང་འདྲ་བ་ཡོད་མི་རུང་བ་དགོངས་འདུག དེ་ནི་དངོས་གནས་ཁྲོན་པའི་སྦལ་པའི་དཔེར་ལས་མ་འདས།   བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་ལ་གྲུབ་མཐའ་མི་གཅིག་ཀྱང་།  དགོན་པ་མིང་གཅིག་པ་ཅན་ཤིན་ཏུ་མང་།   དཔེར་ན།  ཚིག་གཏེར་རྒྱ་མཚོའི་ནང་དུ་བསྡུ་རུག་བྱས་པའི་དགོན་པའི་མིང་ཐོ་ནང་། དགོན་གསར་དགོན།  ཞེས་པ་བཅུ་དགུ་ཡོད།  དེ་དག་གྲུབ་མཐའ་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་བོན་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅིང་། ད་རུང་དེའི་ནང་མ་འདུས་པ་ཡོད་སྲིད། དེས་ན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་སློབ་ཐུན་གཅིག་ཙམ་ཡང་བསླབས་གཉེར་མ་མྱོང་བ་ཞིག་གིས། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གཅིག་གི་ནང་དུ་དགོན་པ་མིང་གཅིག་པ་ཅན་ཡོད་མེད་ཇི་ལྟ་སྨྲ་ནུས།  ཁྱོད་རང་གི་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བ་དེ་དག་སྐྱོན་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་མདོར་བསྡུས་ནས་བཤད་པར།
  ༡༽  དགེ་འདུན་བསྟན་པས་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བ།   རེབ་ཀོང་རྫོང་དང་།  ཡ་རྫི་རྫོང་གཉིས་ལ་གཡེར་གཤོང་དགོན་པ་ཟེར་བ་རེ་རེ་མེད་ཐག་བཅད་ནས་དགག་པ་ནི་ཁྲོན་པའི་སྦལ་པའི་དཔེ་ལས་མ་འདས།  རྫོང་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཡེར་གཤོང་དགོན་པ་རེ་རེ་ཡོད་པ།  མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁང་གི་མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གིས་རྩོམ་སྒྲིག་བྱས་པ། སྤྱི་ལོ ༡༩༩༠ ལོར། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་དཔར་སྐྲུན་བྱས་པའི།   《ཀན་མཚོའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དགོན་པ།》(甘青藏传佛教寺院)ཞེས་པའི་དེབ་དེའི་ཤོག་ངོས་༡༢༨ལ་གཟིགས་དང་།  ཡ་རྫི་རྫོང་གི་གཡེར་གཤོང་དགོན་དང་།    ཤོག་ངོས་༤༤༠པའི་ངོས་སུ་གཟིགས་དང་རེབ་གོང་རྫོང་གི་གཡེར་གཤོང་དགོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་འཁོད་འདུག་པས་དེར་ཞིབ་གཟིགས་གནང་རོགས།   །
  དེའི་འོག་གི་གཡེར་གཤོང་དགོན་པ། འདེབས་མཁན་དང་འདེབས་ལོ་མི་གསལ། ད་ལྟར་མཚོ་སྔོན་རྨ་ལྷོ་ར་ཀོང་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཡོད། ཅེས་པ་འདི་དངོས་གནས་ང་ཚོས་ཞུ་དག་སྐབས་དག་བཅོས་མ་ཐུབ་པའི་སྐྱོན་འདུག འདིའི་རིགས་རྣམས་ད་ལྟ་ལེགས་བཅོས་བྱེད་བཞིན་པའི་སྒང་ཡིན། འདིའི་བསམ་འཆར་བཏོན་པ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། 
  ༢༽  ཡང་དགེ་འདུན་བསྟན་པས་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བའི།   སྟོད་ཆའི་ཤོག་གྲངས་༥༡༢ངོས།  སྒོ་དམར་དགོན།  འདེབས་མཁན།  ཡེ་ཧྲི་ཅང་ཡིན་མིན་དང་།  ཡེ་ཧྲི་ཅང་དེ་མི་རིགས་སུ་ཡིན་སྐོར་ལ་རི་བོང་གནམ་རྡིབ་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྒོ་ནས་འགྲེལ་བཤད་མང་པོ་ཞིག་བྱས་འདུག་པར་དེ་ལ་གསལ་བཤད་གནང་འདོད་ཡོད་ན་ཐོག་མར་《ཀན་མཚོའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དགོན་པ》 ཞེས་པའི་དེབ་འདིར་ཞིབ་གཟིགས་གནང་རོགས། དེབ་འདིའི་ཤོག་ངོས ༤༣༧ པའི་ངོས་སུ།   མ་དཔེ།  《安多政教史》记载 ‘藏历铁鸡年(疑为1741),叶什姜活佛于该寺建三层楼式弥勒殿 1座,首创正月祈愿法会,成为该寺依怙。ཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདི་ནི་ཁུངས་དག་ཏུ་མཐོང་སྟེ།  ཞིབ་འཇུག་པ་ཁོ་ཚོས་ཀྱང་།  《མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང》ལ་ལུང་ཁུངས་བྱས་འདུག  དགག་བཞག་བྱ་དགོས་ན།  ཐོག་མར་དཔེ་ཆ་མང་ཙམ་བཀླགས་ནས་གནད་དོན་མང་པོ་གསར་དུ་མཁྱེན་ཐུབ།  叶什姜ཞེས་པའི་མིང་ལ་དཔྱད་འདོད་ན།  པེ་ཏུའུ་དྲྭ་རྒྱ་ཀློག་པ་ལས་དེའི་འབྱུང་ཁུངས་དངོས། 《མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང》ལ་གཟིགས་ན་ལེགས།
  ༣༽ ཡང་དགེ་འདུན་བསྟན་པས་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བའི།   བར་ཆའི ༡༧༠༨ ལོར།   མདོ་བ་བོན་རྒྱ་དགོན་པ།    གྲུབ་མཐའ་བོན་པོ་ཡིན་ཀྱང་ཚིག་གཏེར་ནས་དགེ་ལུགས་ཡིན་ཟེར་བ།  དེའི་ལན།   དགོན་དེ་ད་ལྟ་གྲུབ་མཐའ་གང་ཡིན་ཁོ་བོས་དངོས་གནས་གསལ་པོར་མི་ཤེས།  འོན་ཀྱང་དགོན་དེ་གྲུབ་མཐའ་དགེ་ལུགས་པ་ཡིན་པའི་དཔྱད་གཞི་ཡོང་ཁུངས《ཀན་མཚོའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དགོན་པ》 ཞེས་པའི་དེབ་འདིའི་ཤོག་ངོས ༤༥༤ པར།   མ་ཡིག 多哇完加寺, 位于县治南偏西15公里处,在今曲库乎乡政府所在地多哇村北侧。相传建于明代万历年间,为隆务属寺,初为静房,后发展成一座小寺。ཞེས་སོགས་མདོ་བ་བོན་རྒྱ་དགོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་དུ།  དགོན་འདི་ཏཱ་མིང་ཝང་ལི་སྐབས་བཏབ་པ་དང་།  ཐོག་མར་རོང་པོ་དགོན་ཆེན་པའི་མཚམས་ཁང་ཡིན་པ།  དེ་རྗེས་དགོན་ཆུང་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཚུལ་སོགས་གསལ་པོ་བྲིས་འདུག   ཁོ་བོས་ཕག་གྲུ་དུས་སུ་ཕྱག་བཏབ།  གྲུབ་མཐའ་དགེ་ལུགས་པ་ཡིན་ཟེར་བའི་ཁུངས་གཏུགས་ས་ཡིག་ཆ་འདི་ཡིན།  རོང་པོ་དགོན་ཆེན་དགེ་ལུགས་པ་ཡིན་ན།  དེའི་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་མཚམས་ཁང་ནི་དགེ་ལུགས་ཡིན་ངེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བྲིས་ཡོད།
  སྤྱིར་དེབ་འདིའི་ནང་ནོར་འཁྲུལ་གཏན་ནས་མི་སྲིད་པ་ཞིག་ག་ལ་ཡིན།   འོན་ཀྱང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གིས་འགྲོ་སོང་བཏང་ནས།   ཞིང་ཆེན་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁང་གིས་མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གིས་དུས་ཡུན་པོའི་ངང་དུ། མི་སྣ་རྩ་འཛུགས་དང་། དཔྱད་གཞི་འཚོལ་སྡུད་བྱས་ནས་བསྒྲིགས་པའི་དེབ་གཅིག་དང་། ཁྱོད་ཉིད་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་རྒྱུན་ཤེས་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་རི་མོ་བ་ཞིག་གི་མཐོང་ཐོས་གཉིས་བདེན་ཁུངས་གང་ཆེ་བསམ་བློ་ཞིག་གཏོང་རོགས་ཞུ།
  ཚིག་མཛོད་རྩོམ་སྒྲིག་བྱ་བ་ལ།   དཔྱད་གཞི་ཡིག་རིགས་སུ་གང་འཁོད་བསྡུ་རུག་བྱ་དགོས་པ་ལས། མིང་ཚིག་རེ་རེའི་ཆེད་དུ་ཡུལ་སོ་སོར་འགྲོ་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱ་མི་དགོས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཚིག་མཛོད་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ཡོངས་ཀྱིས་མཁྱེན་གསལ་ལྟར་རེད།    དེས་ན《ཚིག་གཏེར་རྒྱ་མཚོའི》ནང་དུ་འཁོད་པའི་མཚོ་སྔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་དགོན་པ་རྣམས་ལ་ནོར་འཁྲུལ་འདུག་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་དང་ཐོག《ཀན་མཚོའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དགོན་པ》ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ལ་ལེགས་བཅོས་གནང་རོགས་ཞུ།   །
  ཞེས་དགེ་འདུན་བསྟན་པས་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བའི་གནད་དོན་རྣམས་ལ་མདོར་བསྡུས་པའི་འཁྲུལ་སེལ་གྱི་ལན་འདི།  སྤྱི་ལོ ༢༠༡༤ ལོའི་ཟླ་བ ༡༢ པའི་ཚེས ༣༠ ཉིན། རྒྱ་ནག་པེ་ཅིང་གྲོང་གི་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་རང་ཤག་ཏུ་འཁྲུལ་སེལ་གྱི་མཐའ་མ་འདི་སྤྲིངས་སོ།   །(རྩོམ་འགན་པ། རྟ་མགྲིན)
འབྲེལ་ཡོད་རྩོམ་ཡིག